Ye Harfinin Düşmesi

            YouTube Arapça derslerimize rabbuke ربك diyerek başlamıştık ilerleyen derslerde isimlere benim anlamını katan ye ي harfini görmüştük.

            Bu yazımızda ye ي harfinin düştüğü durumları ayetler üzerinde görmeye çalışacağız. Öncelikle bu ye ي harfinin isme eklendiği basit bir iki örnek üzerinde görelim daha sonra ayetlere geçelim.

دفتر

Defterun. Çift kurdele isim. Defter.

الدفتر

Ed defteru. El takısı geldi. Defter.

دفتري

Defterii. Defterim.

Defterii derken ra ve ye harfleri birleşmedi.

Elif, Dal, Zel, Ra, Ze, Vav harfleri kendinden sonra gelen harflerle birleşmez. İlla bilmemiz gerekmiyor.

كتاب

Kitabun. Kitap.

الكتاب

El kitabu. El takısı geldi. Kitap.

كتابي

Kitabii. Kitabım.

احمد كتب لي

Ahmet bana yazdı.

ماذا قلت لي؟

Bana ne dedin?

Yukarıda örnek olarak alış olduğumuz ayetlerden Âl-i İmrân Suresinin 51. Ayetinde ve Tâ-Hâ Suresinin 52. Ayetinde Âlemlerin Rabbine seslenilmemektedir. Ve ربي derken noktalı ye ي harfini görüyoruz. Ayetlerin meallerini bir kere daha okuyalım ve başka ayetlerdeki örneklerimize geçelim.

Âl-i İmrân Suresinin 51. Ayetinde “Şüphesiz Allah, benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. Öyleyse O’na ibadet edin. İşte bu, doğru yoldur.” Tâ-Hâ Suresinin 52. Ayetinde ise Mûsâ, şöyle dedi: “Onlar hakkındaki bilgi Rabbimin katında bir kitapta (Levh-i Mahfuz’da yazılı) dır. Rabbim, yanılmaz ve unutmaz.”

            Ancak aşağıdaki ayet örneklerinde yukarıdaki ayetlerden farklı bir durum söz konusu

Yûsuf Suresinin 4. Ayetinde Yûsuf aleyhisselam babasına sesleniyor. Babasına babacığım şeklinde seslenirken يا ابت ya ebeti’nin sonunu ye ي harfinin gelmediğini görüyoruz. Bir başka ayet örneğine bakalım.

Bu ayette Zekeriyya aleyhisselam Âlemlerin Rabbine seslenirken rabbim رب diyor ancak ye harfinin olmadığını görüyoruz. Çünkü bir seslenme söz konusu tıpkı Yûsuf Suresinin 4. Ayetinde Yûsuf aleyhisselam babasına seslenirken olduğu gibi. Babasına babacığım şeklinde seslenirken يا ابت ya ebeti’nin sonunu ye ي harfinin gelmedi çünkü bir seslenme söz konusu.

Bu yazının konusunu özetleyecek olursak

Seslenmenin, nidanın olduğu durumlarda, Zekeriyya aleyhisselam Âlemlerin Rabbine seslenirken rabbim رب demesi gibi ya da Yûsuf aleyhisselam babasına seslenirken يا ابت ya ebeti demesi gibi durumlarda aitlik belirten ye harfi yazılmayacak. Ancak هو ربي وربكم O benim ve sizin rabbinizdir derken âlemlerin rabbine yönelik bir seslenme yoktur. Dua edilmemektedir. Bir gerçek ifade edilmektedir dolayısıyla aitlik bildiren benim ye ي sini kullanmamız gerekecek. Başka bir ayete bakalım.

Bu ayet örnekleri sonrasında

Duasını yazmak istediğimizde rabbimize seslendiğimiz için benim anlamına gelen ye harfi düşer.

Bu çalışmamızda örnek olarak aldığımız ayetler

بسم الله الرحمن الرحيم

ان الله ربي وربكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم

Âl-i İmrân Suresi 3/51. Ayet

قال علمها عند ربي في كتاب لا يضل ربي ولا ينسى

Tâ-Hâ Suresi 20/52. Ayet

اذ قال يوسف لابيه يا ابت اني رايت احد عشر كوكبا والشمس والقمر رايتهم لي ساجدين

Yûsuf Suresi 12/4. Ayet

هنالك دعا زكريا ربه قال رب هب لي من لدنك ذرية طيبة انك سميع الدعاء

Âl-i İmrân Suresi 3/38. Ayet

ان الله هو ربي وربكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم

Zuhruf Suresi 43/64. Ayet

صدق الله العظيم

Bu çalışmada gördüğümüz dua

رب يسر ولا تعسر رب وتمم بالخير

Çalışmalarınızda başarılar dileriz.